DILI – Hospital Nacional Guido Valadares (HNGV) rejista ona pasiente nain 8 ne’ebe mate tanba hetan moras TBC. Numeru pasiente ne’e kompostu husi labarik kiik to’o ema boot.

Xefi Departamentu Estatistika HNGV, Maria Hornay ba jornalista iha nia knaar fatin, HNGV Bidau Lecidere Dili, Sesta (18/02), hateten katak, tuir estatistika HNGV nian komesa fulan Janeiru 2011, rejista ona ema ne’ebe moras TBC hamutuk 55, Dengue 25, moras Bronko Phonomia Pozitivu hamutuk 35, moras diarea ou kabun moras rezulta ema nain 45, entretantu moras malaria hamutuk nain 24.

“Husi numeru moras hirak sira ne’e, TBC halo ema nain 8 mate. Ema hirak ne’e baixa iha hospital depois mate. Moras TBC ne’e afeta komesa husi labarik ho idade 15, inklui ema boot. Moras Bronku phonomia hamate ema 2, kabun moras rezulta ema nain 3 mate, no malaria hamate labarik nain 3,” Hornay informa.

Iha fatin hanesan, Direitora Jeral HNGV, Odete Viegas haktuir, iha fulan Fevereiru 2011, moras ne’ebe domina iha HNGV ne’e mak nafatin respiratoriu ba labarik sira, inklui moras hanesan hipertensaun ne’ebe mos sei domina nafatin iha HNGV.

Odete hatutan, kompara ho fulan foin dadaun liu ba ne’e, iha numeru ke aumenta husi fulan kotuk. Ida ne’e relasiona ho situasaun klimatika ne’ebe iha. Tan ne’e, moras ne’ebe to’o mai iha HNGV barak tebes.

“Moras respiratoriu (saluran pernapasan), mai husi labarik sira ne’ebe kona mal nutrisaun. Tanba mal nutrisaun as vezes labarik sira mai ho hahan ne’ebe la adekuadu, hahan menus, depois hetan moras. Entaun ne’e fasil atu komplika,” Odete esplika.

Parte HNGV nian, sempre buka meius atu fo atendementu ne’ebe diak tuir sira nia kapasidade rekursus. “Ami sempre fo atendimentu ne’ebe diak ho rekursu nebe iha, alende rekursu humanu no rekursu materias ne’ebe ami iha buka atu melhora liu tan.

Maibe ita mos hare katak mortalidade ba inan ho oan mos iha estatistika tuun.

Parece mos iha tinan ida ne’e, foin dadaun liu-liu iha Pedatria, angka ne’e sa’e uitoan tanba ho situasaun iklima mak iha no mos pasiente ne’ebe to’o mai labarik sira iha kondisaun ke grave. Medikus infermeirus, parteira ema hot-hotu buka atu fo nafatin kontribuisaun maxima ba ema sira ne’e to’o diak,” Direitora HNGV ne’e garante.

Entretantu pasiente TBC, Antonina Gomes, kontenti ho atendementu HNGV, tanba bele atende nia moras durante ne’e. “Hau halo tratamentu iha ne’e diak tanba ita hare katak doutores husi Cubano sira mos, fo ai moruk no bandu hau oi-oin atu la bele han durante halao taratamentu ativu. To’o oras ne’e, hau sinti diak uitoan ona,” Nina haktuir.

Iha parte seluk, Xefi Centru Saude Formosa, Jaime dos Reis Belo, ba STL, iha Centru Saude Formosa hateten, durante tinan foun 2011, moras ne’ebe domina iha Centru Saude Formosa mak hanesan diarea. “Moras tee ben ne’e rezulta liu labarik sira, maioria idade tinan lima mai kraik, inklui mos ema boot sira ho numeru ladun barak, “ Jaime esplika. Fal