KOMISAUN F, Parlamentu Nasional,trata asuntu saúde,Edukasaun,Kultura,Veteranus
no Igualdade Jeneiro,deskobre katak Hospital Referal Distrito Baucau paradu
tanba material konstrusaun nian tama ba tarde.
Kestaun ne’e Komisaun F hetan tanba iha kinta (06/12) halo
fisikalizasaun hodi observa deretamente Hospital Referal Baucau ne’ebe to’o
oras ne’e sei iha faze konstrusaun.Konstrusaun hospital referal ne’e,nia
konstrusaun kleur tebes hahú husi tinan 2010,maibe to agora
seidauk bele Atinji to’o 50%.
Hafoin observa,menbru komisaun F inklui mos presidenti
komisaun,Virgilio Hornai,dada lia ho representante kompanhia ENSUL,Luis
Modesto,katak,Lolos ne’e hospital ne’e hotu tiha ona maibe material mak tama
tarde mais ou menus fulan tolu ka hat nune’e halo impede itoan.
Representante kompanhia ENSUL,Luis modesto,mos la fo
garantia katak,konstrusaun ne’e atu hotu lalais basá laiha konpetensia maximu ba assuntu
ne’e .Bazeia ba ida ne,e membru komisaun F,deputada llda Maria da Conceição,direitamente
telefonia ba konpanhia nian promote sei esforsu maka’as iha tinan oin 2013 remata Konstrusaun.Iha fatin
hanesan,trabalhadores Timor oan ne’ebe lakohi fo sai nia identidade ba jornal
ne’e katak,loron hira ona sira servisu
halimar deit tanba material hanesan semente no mas seluk tan.
Trabalhadores sira
ne’e mos kestiona kona ba sevisu husi Governo nian liu-liu husi Ministerio
Saude ne’ebe halo monitoriza ba obra ne’e tanba ekipa refere nunka atu ba
monitoriza kada semana-semana maibe kada fulan mak tun ba hare liu
deit.Trabalhador ne’ebe’ konpanhia ENSUL kontrato hodi servsu ba obras
refere,hamutuk nain 33.Kona ba salariu ne’ebe trabalhador sira simu husi
konpanhia ne’e kada loron ida US$5.Tuir obserbasaun Jornalista JN-Diario iha
hospital Refere nota katak,konstrusaun ne’e tarde liu no trabalhador sira senti preokupadu tanba
material tarde tama atu sira bele finalize lalais obras ne’e.
Tuir kontratu ne’ebe’
estabelise,iha fulan janeiro 2013 atu entrega ona projekto refere ba estadu,maibe
realidade mosu katak,moru hospital nian deit seidauk halo hotu8j inklui sira
seluk.Laiha Ambulancia No Aimoruk Director jeral hospital Referal Baucau
(HRB),Liborio da Costa Alves,hateten katak,kuaze fulan tolu tiha ona sira laiha
kareta Ambulancia no Aimoruk.Antes ne’e nia dehan,iha deit kareta Ambulancia
rua mak tula moras,maibe nia kondisaun a’at hotu tiha ona.Ambulancia rua
ne’e,ejiste durante tinan 10 ona hodi tula moras iha Hospital Baucau nian.
“To’o oras ne’e ami nia kareta Ambulancia laiha,iha duni rua maibe a’at ne’ebe,
tama hela iha ofisina,agora ami uza deit ambulancia UNMT nian mak lori tula
moras,se lae ami husu fali ba iha sub-Distrito sira nebe diak ne’e mak ami hodi
tula fali moras,”informa Director jeral ne’e ba komisaun F,Parlamentu Nasional ne’ebe tun dereitamente
ba halo fiskalizasaun ba hospital refere iha kinta (06/12).Director ne’e mos
esplika,difikuldades nebe sira hasoru dala barak mak iha medikamentus hanesan laiha
Oksijeniu,entaun iha operasaun sira labele halo tanba ekipamentus operasaun
nian. “Kona ba atu halo Kompras emergensia ba aimoruk no ekipamentus sira ne’e
labele tanba laiha orsamentu emergensia.Ami lahusu osan naran katak aimoruk no
ekipamentus medikus ne’e iha atu nune’e ami bele halo servisu,”dehan
Liborio.Hospital Referal Baucau atende pasiente husi Distrito tolu
hanesan,Distrito Viqueque,Lautem,no Baucau rasik.Lolos ne’e Distrito manatuto
hotu maibe tanba dook husi Baucau entaun sira ba hotu deit ona iha Hospital
Nasional Guido Valadares,maibeSsub-Distrito Laleia mak ba tratamentu iha
Baucau.Total enfermeiros hamutuk nain 77,parteira 21,Medikus husi Internasional
hamutuk nain 4,nain tolu husi Filipina nain ida husi Kenya.sira halo ona
atendementu husi tinan 2004 to’o agora,Medikus Nasional iha nain 4.
Oras ne’e dadaun,Derektor Geral HRB ne’e ejiji ba Ministeriu
Saude atu haruka Lalais Ambulancia ida ba iha Hospital Refere tanba sira agora
laiha Ambulancia ida para lori tula moras.Entretanto kondisaun HRB mos grave
tebe-tebes karik udan mai pasiente inklui mos enfermeiros sira labele salva
sira an, tanba iha uma kakuluk at hotu tiha ona,no fatin ba pasiente hodi
deskansa a’at hotu ona. Iha fatin hanesan hafoin rona tiha esplikasaun husi
Direktur HRB ne’e,presidenti Komisaun F,Deputado Vigilio Hornai,hateten katak,komisaun
Fmai iha ne’e,atu halo fiskalizasaun hodi hare Dereitamente kondisaun real nebe
akontese iha HRB ne’e no ba oin sira sei informa assuntu inportante ne’e ba
Governu atu tau matan. “Ami mai dereitamente iha ne’e, atu hare kondisaun ho
saude nian no mos atu buka hatene difikuldades saida mak hospital ne’e hasoru
atu nune’e ami ba iha PN hodi deskuti kona ba difikuldades sira ne’e i no mos
tanba besik atu debate ona OJE 2013 nebe mai tenke tun mai baze hodi hare hikas
difikuldades sira atu nune’e iha debate Orsamentu ne’e ami bele tau osan iha
neba,”dehan presidenti F ne’e.May